MEKANİK FRENLER
Sürtünmeyle çalışan frenlere mekanik frenler denir. Kaldıraç sistemi esasına göre çalışırlar. Kullanıldıkları yere uygun olarak bir çok çeşitleri vardır. Bazılarında dönmeyi durdurmak için dişliler ve mandallar kullanılır.bisikletlerde fren çubukları çakilince tekerlekler üzerine lastik parçalar sürtünerek fren yapılır. bisikletlerde ayk pedalı geriye döndürülünce mandal dişli kilitlenerek durdurmaya çalışır.
HİDROLİK FREN
Hidrolik frenlerde sürtünme kuvveti yağ basıncı ile sağlanır. Hidrolik çok büyük bir sıkıştırma gücüne sahiptir.en çok kullanılan fren sistemidir.motorlu taşıtlarda başarı ile uygulanır.taşıtlarda fren pedalına basıldığı zaman merkez silindirindeki piston silindir içindeki yağ basınçla borulardan geçirerek tekerlek içindeki silindire basar. Hidrolik yağın basıncı tekerlek silindirin pistonlarını iki yana doğru iter. Pistonların itilmesi ile balatalar tekerlek kampanasını sıkarak tekerleğin hareketini yavaşlatır veya durdurur.
PÜNOMATİK FRENLER
Hidrolik sistemin aynısı olarak çalışan pünomatik frenler büyük taşıtlarda sıkıştırılmış havayı hidrolik sistemde olduğu gibi yağ yerine basınçlı hava olarak basar.
MAGNETİK FRENLER
Elektrik motorlarının durdurulmasında kullanılır.bu tür frenler en çok tramvaylarda, troleybüslerde, elektirikli frenlerde vinçlerde kaldırma araçlarında uygulanır.elektirikli frenlerin bir Özelliğide frenleme sırasında bir miktar enerjiyi faydalı hale çevirebilmesidir.Örneğin fren yapan bir tramvay kendini besleyen elektirik şebekesine bir miktar enerjiyi vererek ekonomik bir frenleme yapılmış olur.
AYAR FRENİ
Bu frenler belli sınırlardan sonra otomatik olarak çalışırlar.hareketi ya durdurur yada istenen değerlere ayar eder. Bu gibi frenlere de ayar freni denir.
SAVURMA FRENİ
Merkez kaç kuvvetle çalışan savurma frenleri Özel amaçlar için uygulanır.
KOMPRESYON FRENİ
Motorlu taşıtlarda silindirlerdeki basıncın taşıtı yavaşlatmakta ve durdurmakta kullanılmasına kompresyon freni denir. Vites küçültülerek yapılır. 3. Vitesle giden bir taşıtın vitesi 2 ye takılınca hızı 2. Vitesin hızına düşer. 1. Vitese takılınca hız daha da düşer. Taşıtlarda güvenli bir fren sistemidir. ınişlerde kullanılmalıdır.
Buzlu zeminde araba kullanırken dikkat edilmesi gerekenler
Kötü hava koşulları yollarda buzlanmalara neden olacaktır. Buzlanma ile birlikte sürücüler hızlarını azaltmalıdır. Durma mesafesi normal şartlara göre 1-2 kat daha fazla olacağından öndeki araçla takip mesafesini arttırmakta fayda vardır. Aksi takdirde ani bir duruşta frene basacak olsak bile tekerlekler yola tutunamayacağından kayma olayı gerçekleşir ve trafik kazaları kaçınılmaz olur. Arkamızdan gelen sürücü var ise ve bizi oldukça yakın takip ediyorsa trafik kurallarına uyarak aracımızı sağ şeride çekmeliyiz ve bizi geçmesini beklemeliyiz. Sürücüler arabalarında ki fren sistemlerine buzlanma olduğu zaman fazla güvenmemelilerdir. ABS sistemi dahi buzlu zeminde aracın durmasında fazla etkili olmamaktadır. O nedenle buzlu zeminde güven ve kontrolün araç sürücüsünde olması ise hız limitine dikkat edilmesi gerekir.
Yağmurlu zeminde araç kullanırken dikkat edilmesi gerekenler
Yazın hava sıcak ve yollar kuru olduğu için araç sürücüleri kısa mesafede durma alışkanlığı kazanırlar. Ancak yağmurlu, ıslak zemin, mıcırlı yolda ise bu tam tersi olur ve mesafe uzar. Ancak sürücüler yazdan kalma alışkanlıklarından kısa sürede vazgeçemedikleri için birçok kaza meydana gelmektedir. Yollarda alt yapı eksikliği nedeniyle yağmur sularının biriktiği derin çukurlar ya da yolda su birikintileri olabilir. Süratli bir şekilde bu yerlerden geçildiğinde aracın lastikleri ile yolun teması kesiliyor ve araç su üstünde kayıyor. Bu durumda yapılacak tek şey gaza, frene basmamak ve direksiyonla oynamamak ve sağlıklı bir şekilde bu su birikintilerinden çıkmayı beklemek.
Viraj dönerken dikkat edilmesi gerekenler
Virajı güvenli bir şekilde dönmek için (özellikle bilmediğimiz yollarda) viraj öncesi direksiyon ve tekerlekler düz bir şekildeyken frene basarız, hızımızı düşürürüz, gerekiyorsa vites küçülterek viraja güvenli bir şekilde gireriz. Özellikle viraj içerisinde frene basma ihtiyacı hissetmeyecek bir hıza inmemizde yarar vardır. Virajı döndükten sonra ve direksiyonu düzelttikten sonra tekrar gaza basarak hızlanmamız o virajı güvenli bir şekilde döndüğümüz anlamına gelmektedir.
Virajı sağa ya da sola dönerken diye değerlendirmemek gerekir, çünkü her ikisi de aynıdır. Viraj dönerken hızımıza bağlı olarak bir ağırlık transferi vardır ve bu ağırlık transferi aracın fizik kuralları dışına çıkmasına neden olur. Hızımız düşükse bu fizik kuralına karşı gelmemiz daha kolay olur. Eğer hızımız fazla ise sağ ya da sol viraj fark etmez aracımız savrulabilir.
Araç El Freni ile yokuş yukarı araç kaldırma
Dik bir yokuştaysak ve kavrama noktasıyla ilgili bazı endişelerimiz varsa, o an aracımız geriye kayabilir. Dik bir yokuşta aracımızı geriye doğru kaydırmadan kalkmak istiyorsak, ayağımız frendeyken yine kavrama noktas.ına kadar debriyaj ayağımızı kaldırırız, ama yokuşun dik olduğunu düşünürsek; hafifçe el frenini de çekip ayağımızı gaza basarken, debriyajdan ayağımızı çekmeli ve el frenini indirmeliyiz. Bu da araç kullanımın her konusunda olduğu gibi pratik gerektiren bir işlemdir. Bu üçlü kombinasyonu yapamıyorsak; aracımız yine geri geri kayıyorsa frene ve debriyaja basarak araç kavrama noktasına getirilir. El freni hafifçe yukarıya çekilerek, gaza basılarak arabanın devri yükseltilerek sonrasında debriyajdan ayağımızı çekerken el frenini bırakmalıyız. Buradaki püf nokta ise önce gaza yüklenerek aracın devrinin yükselmesini sağlamaktır
Kaliteli Jant Yol Tutuşunu Etkiler Mi?
Kaliteli jantın aracın performansına ve yol tutuşuna etkisi oldukça fazladır. Örneğin 120 km/sa hızla gidilen bir yolda küçük bir çukura girip çıkmak zorunda kaldığınızda bu çukura girip çıkan jant da herhangi bir darbe olmaz. Hammaddesi ve boyası kalitesiz olan jantlar böyle bir çukura girdiği zaman; jant kırılabilir, yarılabilir. Fren yaptığınız da ya da bir viraja girdiğinizde kaliteli bir jant araç sürücüsüne daha kaliteli bir duruş ve dönüş sağlayacaktır. Bu yüzden can sağlığı ve aracın büyük sorunlarla karşılaşmaması için kaliteli olan jantlar kullanılmalıdır ve kaliteli jantlarda hem boyası, alaşımı, fiyatı ile kendisini belli eder.
Kampana Nedir?
Fren kampanası üstü düz olan bir silindir şeklindedir. Fren yapıldığında pabuç balatalar kampananın iç yüzeyine sürtünerek tekerleklerin dönüşünü yavaşlatırlar. Kampana fren sisteminde, disc frene göre; dışa doğru itilerek kampananın sıkıştırılması sonucu yavaşlama sağlanır. Günümüzde artık tercih edilen bir fren sistemi değildir. Onun yerine disc frenin kullanımı artmış ve yaygınlaşmıştır.
Yokuş yukarı araç kaydırmadan kalkmak
Öncelikle aracımızda yolcu varsa ya da aracımız yüklü ise aracımızı yokuşta kaldırmak daha da zorlaşacaktır. Yokuş da araba kaldırmak için ayaklarımızın olduğundan daha seri olması gerekir. Frenden ayağımızı kaldırıp, gaz pedalına basmak ve bu esnada ayağımızı debriyajdan orantılı bir şekilde kaldırabilmek gerekir. Bu araçla ilgili yapılması gereken bir pratiktir. Uygun alanlarda uygun zamanlar da bunun çalışmasının yapılması gerekir.
Disk Fren Nedir?
Araçlarda, genelde ön tekerleklerde kullanılan fren sistemidir. Frene basıldığı anda, fren merkezindeki hidrolik yağ basıncı sağlanır. Kısacası, yağ basıncıyla, ön tekerleklerle beraber dönen bir çelik disk, onu kenarlardan her an sıkmaya hazır iki adet balata tarafından sıkıştırılır. Sürtünme sebebiyle disk yavaşlar ve dolayısıyla araç yavaşlayacağından, frenleme sağlanmış olur. Disc frenin çapı ne kadar fazla olursa, durma mesafesi de bununla doğru orantılı olur.
Araç Stop Ettirmeden Nasıl Kaldırılır?
Aracımızı stop ettirmeden kaldırmak için (düz vitesli araçlar için) debriyaj pedalını kavrama noktasına kadar getirmek gerekir. Debriyajda olan ayağımızı yavaşça yukarı doğru kaldırırken, belli bir seviyeden sonra aracın devri düşmeye başlayacaktır. Bu işlemi yaparken ayağımız muhakkak frende olması gerekir; çünkü bu işlem sadece kavrama noktasını öğrenebilmek içindir. Debriyaj kavrama noktasına geldikten sonra, ayağımızı frenden kaldırıp gaza basarak aracın devrini yavaş yavaş yükseltirken, debriyajdan da ayağımızı yavaş yavaş çekmek suretiyle aracımızı kaldırmış oluruz. Eğer ayağımızı debriyajdan birden çekerse araç stop edecektir.